بررسی تاثیر سرمایه های فکری بر عملکرد رقابتی در نظام بانکی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی، گروه حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 استادیار ، گروه حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 استادیار حسابداری، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

4 دانشجوی کارشناسی ارشد حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

موضوع و هدف پژوهش: پژوهش حاضر به دنبال نقش سرمایه فکری، سواد مالی و تجربه تجاری در جذب منابع و عملکرد رقابتی پایدار در بانک ها و موسسات اعتباری تحت نظر بانک مرکزی می باشد.
روش شناسی پژوهش: این تحقیق از نظر طبقه بندی بر مبنای هدف، از نوع کاربردی است و از نظر نوع روش گردآوری اطلاعات در گروه تحقیقات توصیفی-پیمایشی می باشد. اطلاعات مربوط به پرسشنامه پژوهش، توسط 281 تن از مدیران بانک ها و موسسات مالی و اعتباری استان مازندران، در سال 1399 تکمیل شده است. در این پژوهش برای آزمون فرضیه-های پژوهش از روش الگوی معادلات ساختاری استفاده شده است.
یافته ها: نتایج آزمون فرضیه ها نشان می دهد که سرمایه فکری تاثیر مثبت و معناداری بر عملکرد رقابتی پایدار دارد. همچنین یافته ها بیانگر این است که سرمایه فکری تاثیر مثبتی بر جذب منابع دارد. از سوی دیگر علاوه بر اینکه جذب منابع اثر مثبت و معناداری بر مزیت رقابتی پایدار دارد، نقش میانجی را در رابطه بین سرمایه فکری و مزیت رقابتی پایدار ایفا می کند. رابطه ای بین تجربه تجاری و سواد مالی با جذب منابع مشاهده نشد ولی سواد مالی و تجربه تجاری رابطه بین سرمایه فکری و جذب منابع را بطور مثبت تعدیل می کند.
نتیجه گیری، اصالت و افزوده آن به دانش: این پژوهش نشان می دهد که سرمایه فکری عامل حیاتی برای مزیت رقابتی پایدار و عملکرد بانک ها در بازارهای درحال ظهور است. نوآوری این پژوهش استفاده از معیار توانایی نامشهود مدیران برای اندازه گیری سرمایه فکری است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the impact of intellectual capital on competitive performance in Iran's banking system

نویسندگان [English]

  • Vahid Amin 1
  • S.Hasan Salehnezhad 2
  • Yasser Rezaei Pitenoei 3
  • Mahdis Lotfi 4
1 Instructor, Department of Accounting, Payam e Noor University(PNU), Tehran, Iran
2 Assistant Prof, Department of Accounting, Payam e Noor University(PNU), Tehran, Iran
3 Assistant Professor of accounting, University of Guilan, Rasht, Iran.
4 Master student of Accounting, Payam e Noor University(PNU), Tehran, Iran
چکیده [English]

Subject and Purpose of the Article: Subject and Objective: The present study seeks the role of intellectual capital, financial literacy and business experience in attracting resources and sustainable competitive performance in banks and financial and credit institutions under the supervision of the Central Bank of Iran.
Research Method: This research is applied in terms of purpose and is descriptive-survey in terms of type. The information related to the research questionnaire was completed by 281 managers of banks and financial and credit institutions of Mazandaran province in 2020. In this research, the structural equation model has been used to test the hypotheses.
Research Findings: The results of hypothesis testing show that intellectual capital has a positive and significant effect on sustainable competitive performance. The findings also indicate that intellectual capital has a positive effect on resource acquisition. On the other hand, resource acquisition has a positive and significant effect on sustainable competitive advantage, it plays a mediating role in the relationship between intellectual capital and sustainable competitive advantage. There was no significant relationship between business experience and financial literacy with resource acquisition, but financial literacy and business experience positively moderate the relationship between intellectual capital and resource acquisition.
Conclusion, Originality and its Contribution to the Knowledge: This study shows that intellectual capital is a vital factor for sustainable competitive advantage and the performance of banks in emerging markets. The innovation of this research uses the intangible performance of managers to measure intellectual capital.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intellectual Capital
  • Competitive Performance
  • Banking System
احمدیان، مجید و قربانی، رحیم. (1392). بررسی رابطه بین سرمایه فکری بر عملکرد سازمانی: مورد مطالعه وزارت امور اقتصاد و دارایی. مجله اقتصادی. دو ماهنامه بررسی مسائل و سیاستهای اقتصادی،11 و 12، 111-130.
بولو، قاسم و اعرابی، مهران. (1398). شناسایی عوامل موثر بر ریسک جامع بانک‏‌‏های دولتی. دوفصلنامه علمی حسابداری دولتی، 5(2)، 25-46.
سبط، محمد وحید و کمیجانی، الهه.(1396). بررسی تاثیرپذیری سرمایه‎فکری بر عملکرد سازمان‎های تخصص محور
با رویکرد مزیت رقابتی. سومین کنفرانس بین المللی مدیریت و مهندسی صنایع، تهران، https://civilica.com/doc/756618.
صادقی عسکری، سمانه؛ سلیمانی امیری، غلامرضا؛
امینی، محمدرضا. (1398). ارزیابی عملکرد شعب
در بانک‏‌‏های دولتی: طراحی شاخص ترکیبی مبتنی
بر تحلیل پوششی داده‌های چندلایه (مطالعه موردی- بانک
مسکن)، دوفصلنامه علمی حسابداری دولتی،5(2) ،
85-100.
علامه، سیدحسن و شیخ ابومسعودی، علی. (1394). بررسی تأثیر سرمایه فکری، با نقش میانجی مدیریت دانش و سرمایه فرهنگی بر عملکرد سازمان از منظر مدل BSC (مورد مطالعه: شرکت گاز استان اصفهان). حسابداری مدیریت، 8 (24) 73-87.
گیسویی، منا و شکوه، زهرا. (1397). بررسی رابطه بین سرمایه فکری و قابلیت های سازمانی با عملکرد مالی شعب بانک توسعه تعاون شهر کرمان. هفتمین کنفرانس ملی کاربردهای حسابداری و مدیریت، تهران.
لبافی، معصومه و دارابی، رویا.(1397). تاثیر اجزای سرمایه فکری و ضریب ارزش افزوده فکری در عملکرد مالی بانک ها. فصلنامه پژوهش های پولی-بانکی، 11(38)، 599-624.
مهدی خو، مهدی؛ محمود ترابی، مریم؛ ختن لو، محسن. (1394). بررسی تاثیر اجزای سرمایه فکری بر ابعاد
عملکرد مالی. دوفصلنامه علمی حسابداری دولتی، 1(2)،
83-92.
نمازی، محمد و کرمانی، احسان. (1387) تاثیر ساختار مالکیت بر عملکرد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. بررسی های حسابداری و حسابرسی، 15(53)،
83-100.
نمامیان، فرشید؛ قلی زاده، حسن و باقری، فاطمه. (1390) سرمایه فکری و روش های اندازه گیری آن. دومین کنفرانس مدیریت اجرایی، تهران، 20-28.
نوروزی چشمه علی، الهام؛ روشن، علیقلی و وفادار، میلاد. (1396). تحلیل اثر سرمایه فکری بر عملکرد سازمانی با نقش میانجی مدیریت دانش در شرکت پایانه های نفتی ایران. فصلنامه آموزش و توسعه منابع انسانی، 4(13)، 95-119.
نیری ملکی، امیر؛ قوچانی، فرخ و طبرسا، غلامعلی.(1398). بررسی تاثیر سرمایه فکری بر عملکرد توسعه خدمات جدید در شعب و ادارات مرکزی بانک مسکن شهر تهران. سومین کنفرانس ملی پژوهشهای نوین حسابداری و مدیریت در هزاره سوم،کرج.
Ahmadian, M. and Ghorbani, R. (2013). Investigating the Relationship between Intellectual Capital and Organizational Performance: A Case Study of the Ministry of Economy and Finance. Monthly Quarterly Journal of Economic Research and Policies, 13(11-12), 111-130. (In Persian)
Akhtar, P; Khan, Z; Frynas, J.G; Tse, Y.K; Rao-Nicholson, R.(2018). Essential micro-foundations for contemporary business operations: Top management tangible competencies, relationship-based business networks and environmental sustainability. Br. J. Manag, 29(1), 43–62.
Allameh, S; SheikhAomasudi, A. (2015). The effect of intellectual capital, with the mediating role of knowledge management and cultural capital on organizational performance from the perspective of the BSC (Case Study: Isfahan Gas Company). Management Accounting, 8(24), 73-87. (In Persian)
Anwar, M; Ali Shah, S.Z. (2018). Managerial Networking and Business Model Innovation: Empirical Study of New Ventures in an Emerging Economy. J. Small Bus. Entrep, 32(3), 265-286.
Anwar, M; Khan, S.Z; Khan, N.U.
(2018) Intellectual Capital, Entrepreneurial Strategy and New Ventures Performance: Mediating Role of Competitive Advantage. Bus. Econ. Rev, 10(1), 63–93.
Badolato, P.G; Donelson, D.C; Ege, M. (2014). Audit committee financial expertise and earnings management: The role of status. J. Account. Econ, 58(2-3), 208–230.
Bai, X; & Chang, J. (2015). Corporate
social responsibility and firm performance: The mediating role of marketing competence and the moderating role of market environment. Asia Pacific Journal of Management, 32(2), 505–530.
Bulu, G; Aarabi, M. (2019). Identifying Effective Factors on Comprehensive Risk of Government-Owned Banks. Journal of Governmental Accounting, 5(2), 25-46. (In Persian)
Cabrilo, S; Dahms, S. (2018). How strategic knowledge management drives intellectual capital to superior innovation and market performance. J. Knowl. Manag, 22(3), 621–648.
Campbell, J.M; Park, J. (2016). Internal and external resources of competitive advantage for small business success: Validation across family ownership. Int. J. Entrep. Small Bus, 27(4), 505–524.
Chen, F.-W; Lin, M.-X;Wang, T.(2018). Sustainable Resource Acquisition Path: A Dynamic Model of Embedded Entrepreneurial Network Governance under Uncertainty. Sustainability, 10(11), 4061.
Custódio, C; Metzger, D. (2014). Financial expert CEOs: CEO’ s work experience and firm’s financial policies. J. Financ. Econ, 114(1), 125–154.
Degong, M; Ullah, F; Khattak, M; Anwar, M. (2018). Do International Capabilities and Resources Configure Firm’s Sustainable Competitive Performance? Research within Pakistani SMEs. Sustainability, 10(11), 4298.
Dittmar, A; Duchin, R. (2015). Looking in the rearview mirror: The effect of managers’ professional experience on corporate financial policy. Rev. Financ. Stud, 29(3), 565–602.
Foley, J.(2018). We really need to talk about owner-managers and financial awareness! Small Enterp. Res, 25(1), 90–98.
Gisooei, M; Shokooh, Z. (2018). Investigating the relationship between intellectual capital and organizational capabilities with the financial performance of Kerman Cooperative Development Bank branches. Seventh National Conference on Accounting and Management Applications 2018, Tehran. (In Persian)
Haji, A.A; Mohd Ghazali, N.A. (2018). The role of intangible assets and liabilities in firm performance: Empirical evidence. J. Appl. Account. Res, 19(1), 42–59.
Han, Y; Li, D. (2015). Effects of intellectual capital on innovative performance: The role of knowledge-based dynamic capability. Manag. Decis, 53, 40–56.
Hernández-Carrión, C; Camarero-Izquierdo, C; Gutiérrez-Cillán, J. (2017). Entrepreneurs’ Social Capital and the Economic Performance of Small Businesses: The Moderating Role of Competitive Intensity and Entrepreneurs’ Experience. Strateg. Entrep. J, 11(1),
61–89.
Hussain, J; Salia, S; Karim, A. (2018). Is knowledge that powerful? Financial literacy and access to finance: An analysis of enterprises in the UK. J. Small Bus. Enterp. Dev, 25(6), 985–1003.
Hussinki, H; Kianto, A; Vanhala, M; Ritala, P. (2019). Happy Employees Make Happy Customers: The Role of Intellectual Capital in Supporting Sustainable Value Creation in Organizations. In Intellectual Capital Management as a Driver of Sustainability; Springer: Berlin/Heidelberg, Germany, 2019; pp. 101–117.
Jiang, X; Liu, H; Fey, C; Jiang, F. (2018). Entrepreneurial orientation, network resource acquisition, and firm performance: A network approach. J. Bus. Res, 87, 46–57.
Khan, S.Z; Yang, Q; Waheed, A. (2018). Investment in intangible resources and capabilities spurs sustainable competitive advantage and firm performance. Corp. Soc. Responsib. Environ. Manag. 26(2), 285-295.
Ko, E.-J; McKelvie, A. (2018). Signaling for more money: The roles of founders’ human capital and investor prominence in resource acquisition across different stages of firm development. J. Bus. Ventur, 33(4), 438–454.
Mahdavikhou, M; Mahmoodtorabi, M; Khotanlou, M. (2015). The Impact of the Components of Intellectual Capital on the Dimensions of Financial Performance. Journal of Governmental Accounting, 1(2), 83-92. (In Persian)
Mestry, R. (2018). The role of governing bodies in the management of financial resources in South African no-fee public schools. Educ. Manag. Adm. Leadersh, 46(3), 385–400.
Mohamed, E.B; Jarboui, S; Baccar, A; Bouri, A. (2015). On the effect of CEOs’ personal characteristics in transport firm value? A stochastic frontier models. Case Stud. Transp. Policy, 3(2), 176–181.
Monteiro, A. P; Soares, A. M; & Rua, O. L. (2017). Linking intangible resources and export performance: The role of entrepreneurial orientation and dynamic capabilities. Baltic Journal of Management, 12(3), 329–347.
Murray, A.M; Hallen, B.L; Kotha, S.B. (2018). Withholding signals of experience and expertise in resource acquisition efforts via crowdfunding. In Academy of Management Proceedings; Academy of Management: Briarcliff Manor, NY, USA; p. 18518.
Namayan, F; Gholizadeh, H. and Bagheri F. (2011). Intellectual capital and its measurement methods. Second Executive Management Conference 2011. Tehran, 20-28. (In Persian)
Namazi, M. and Kermani, E. (2009). Investigating the Effects of Ownership Structure on The Performance of the Companies Accepted in the Tehran Stock Exchange. Accounting and Auditing Review, 15(4), 83-100. (In Persian)
Nayeri, A; Ghochani, F; Tabarsa, G. (2019). Investigating the effect of intellectual capital on the performance of new services development in branches and central offices of Tehran Housing Bank. Third National Conference on Accounting and Management Research in the Third Millennium2019. Karaj. (In Persian)
Nowrouzi Cheshmeh Ali, E; Rowshan, S.
A; Vafadar, M. (2017). Analysis of
the Impact of Intellectual Capital on Organizational Performance with
the Mediating Role of Knowledge Management in Iranian Oil Terminals Company. Iranian Society for Training
and Development
, 4(13), 95-119.
(In Persian)
Oppong, G. K; and Pattanayak, J. K. (2019). Does investing in intellectual capital improve productivity? Panel evidence from commercial banks in India. Borsa Istanbul Review, 19(3), 219-227.
Otcenášková, T; Bureš, V. (2018). Self-assessment of intellectual capital in an organisation: Inclusion of internal view, dynamics, and topicality. J. Intellect. Cap, 19(2), 387–406.
Ozkan, N; Cakan, S; Kayacan, M. (2017). Intellectual capital and financial performance: A study of the Turkish Banking Sector. Borsa Istanb. Rev, 17(3), 190–198.
Pinto, V.L; Tomé, E. (2017). What is the relationship between tax literacy and intellectual capital of the certified accountant in Portuguese SMEs tax performance? In Proceedings of the International Conference on Theory and Applications in the Knowledge Economy, Zagreb, Croatia, 12–14 July 2017; pp. 323–327.
Reimer, M; Van Doorn, S; Heyden, M.L. (2018). Unpacking functional experience complementarities in senior leaders’ influences on CSR strategy: A CEO–Top management team approach. J. Bus. Ethics, 151, 977–995
Rivera, J. M; Muñoz, M. J; & Moneva,
J. M. (2017). Revisiting the relationship between corporate stakeholder commitment and social and financial performance. Sustainable Development, 25(6), 482–494.
Sadeghi Askari, S; Soleimany Amiri, G; Amini, M. (2019). Performance evaluation of State Banks: Designing a composite index using multilayer DEA (Case Study: Maskan Bank). Journal of Governmental Accounting, 5(2), 85-100. (In Persian)
Sabt, M. V; Komijani, E. (2017). Investigating the Impact of Intellectual Capital on the Performance of Expertise-Based Organizations with a Competitive Advantage Approach. 3nd International Conference on Industrial Engineering and Management 2017, Tehran. (In Persian)
Schaltenbrand, B; Foerstl, K; Azadegan,
A; Lindeman, K. (2018). See what we
want to see? The effects of managerial experience on corporate green investments. J. Bus. Ethics, 150, 1129–1150.
Setyawati, I; Widyastuti, T; Suryati, A and Hartani, N. (2019). Intellectual capital performance of Islamic banks in Indonesia: Towards competitive advantages. Management Science Letters, 9(12), 1999-2008.
Skirnevskiy, V; Bendig, D; Brettel, M.
(2017). The influence of internal social capital on serial creators’ success in crowdfunding. Entrep. Theory Pract, 41(2), 209–236.
Song, Z.-F. (2018). The Relationship among Top Managerial Social Capital, Resource Acquisition and the Growth Performance of Small and Medium-sized Travel Agencies. In Proceedings of the 2018 International Conference on Internet and e-Business, Singapore, 25–27 April 2018; pp. 218–222.
Wise, S. (2013). The impact of financial literacy on new venture survival. Int. J. Bus. Manag, 8(23), 30-39.
Xu, J; Wang, B. (2018). Intellectual Capital, Financial Performance and Companies’ Sustainable Growth: Evidence from the Korean Manufacturing Industry. Sustainability, 10(12), 4651.
Yang, S; Ishtiaq, M; Anwar, M. (2018). Enterprise Risk Management Practices and Firm Performance, the Mediating Role of Competitive Advantage and the Moderating Role of Financial Literacy. J. Risk Financ. Manag, 11(3), 35.
Ying, Q; Hassan, H; & Ahmad, H. (2019). The Role of a Manager’s Intangible Capabilities in Resource Acquisition and Sustainable Competitive Performance. Sustainability, 11(2), 527; doi:10.3390/su11020527.
Zhao, S; Morgan, S. (2017). Business to Government Networks in Resource Acquisition: The Case of Chinese Private Enterprises. In Business Networks in East Asian Capitalisms; Elsevier: Amsterdam, the Netherlands; pp. 69–91.