بررسی مراحل پیاده سازی سیستم ABC در حوزه سلامت و کاربرد آن در افزایش رضایت مندی منابع انسانی

عنایت سرخوش, لاله; فرسادامان الهی, غلامرضا

doi:10.30473/gaa.2023.66001.1621

بررسی مراحل پیاده سازی سیستم ABC در حوزه سلامت و کاربرد آن در افزایش رضایت مندی منابع انسانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

² گروه حسابداری، دانشکده اقتصاد و حسابداری،‌ واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

10.30473/gaa.2023.66001.1621

چکیده

موضوع و هدف: هدف اصلی این پژوهش تبیین و بررسی عوامل موثر بر هزینه یابی مبتنی بر فعالیت در بخش درمان با تاکید بر نقش نیروی انسانی پرداخته شده است.
روش پژوهش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع اجرا پیمایشی است. در این تحقیق از دو روش اسنادی، دلفی برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی خبرگان و کارشناسان مدیریت مالی است که به شیوه نمونه گیری هدفمند تعداد 18 نفر آنها انتخاب شدند. ابتدا با مرور متون مربوط به هزینه یابی مبتنی بر فعالیت و پرسشنامه خبره محور نسبت به انتخاب معیارهای موثر اقدام شده است. به منظور مقایسه معیارهای ارزیابی جهت اولویت بندی و رتبه بندی مولفه‌ها از نظر خبرگان استفاده شد و برای تجزیه و تحلیل یافته ها از روش تصمیم‌گیری تاپسیس و دلفی فازی بهره برده شد. مقایسات زوجی به ‌دست ‌آمده حاصل از پرسشنامه در نرم‌افزار اکسپرت چویس وارد و با استفاده از محاسباتی که درروش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی انجام می‌گردد، وزن آن‌ها محاسبه شد. این پژوهش در بازه زمانی 1399-1400 انجام شده است.
یافته های پژوهش: با توجه به نتایج حاصل از روش فازی، دوازده معیار شناسایی و به ترتیب اهمیت اولویت بندی شده که مقوله «نیروی انسانی» رتبه اول، «ساختار هزینه» رتبه دوم و«زنجیره ارزش» رتبه سوم در بین عوامل موثر را نسبت به بقیه معیارها کسب نمودند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explanation and investigation of factors affecting activity-based costing in the field of treatment، emphasizing the role of human resources with a fuzzy approach

نویسندگان [English]

Laleh Enayat-Sarkhosh ¹
gholamreza farsadamanollahi ²

¹ Ph.D. Student, Department of Accounting, School of Accounting, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

² Department of Accounting, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Subject and purpose: The main purpose of this research is to explain and investigate the factors affecting activity-based costing in the treatment sector, emphasizing the role of human resources.
Research method: This research is applied in terms of purpose and survey in terms of execution type. In this research, two documentary methods, Delphi, have been used to collect information. The statistical population of this research was collected with the cooperation of 18 financial management and costing experts. First, by reviewing the literature related to activity-based costing and an expert-oriented questionnaire, the selection of effective criteria has been made. In order to compare the evaluation criteria, experts were used to prioritize and rank the components, and to analyze the findings, TOPSIS and Fuzzy Delphi decision-making methods were used. Pairwise comparisons obtained from the questionnaire were entered into the Expert Choice software and their weights were calculated using the calculations performed in the hierarchical analysis process. This research was conducted in the period of 1399-1400.
Findings: According to the results of the fuzzy method, twelve criteria were identified and prioritized in order of importance, with the category "human power" ranking first, "cost structure" ranking second, and "value chain" ranking third among the effective factors. They achieved the rest of the criteria.

کلیدواژه‌ها [English]

activity-based costing
treatment area
fuzzy technique

مراجع

استادی، ب؛ دالویی، ر. م؛ و سپهری، م. م؛ (1398). مدلسازی ترکیبی از منطق فازی و هزینه‌یابی مبتنی بر فعالیت زمان‌محور (TDABC) برای هزینه‌یابی خدمات بیمارستانی در شرایط عدم قطعیت. مجله انفورماتیک زیست پزشکی، 89، 11-28.

اصفهانی، علی اکبر و آذرخوش، ح. (1399). محاسبه هزینه خدمات دندانپزشکی با روش هزینه‏‌‏یابی بر اساس فعالیت (ABC) در یک کلینیک نیروی دریایی در تهران، ایران. مجله پزشکی دریایی، 1(4)، 204-214 .

امیری، ن و حمیدی، س. (1398). اجرای هزینه‌یابی مبتنی بر فعالیت زمان‌محور (TDABC) در بخش پرستاری سرپایی: موردی از امارات متحده عربی. نامه های علوم مدیریت، 9(3)، 365-380.

جاوید، م؛ هادیان، م؛ قادری، ح؛ غفاری، س و صالحی، م. (1395). کاربرد روش هزینه‏‌‏یابی بر مبنای فعالیت برای محاسبه هزینه واحد در بیمارستان. مجله جهانی علوم سلامت، 8(1)، 165.

جنتی، ع؛ خسروی، م. ف؛ ایمانی، ع؛ جوادزاده، ع؛ و قراملکی، م. م. (1396). تحلیل هزینه‏‌‏های جراحی چشم و مقایسه آن با تعرفه های مصوب دولتی. حوزه سلامت، 6(2).

حبیبی، آرش؛ آفریدی، صنم. .(1401). تصمیم‌گیری چندشاخصه، تهران: انتشارات نارون.

خشنود خانکهدانی، حسین و پرندین، کاوه. (1393). بررسی تطبیقی رویکردهای تسهیم هزینه در محاسبه بهای کل خدمات بخش رادیولوژی بیمارستان اردیبهشت شیراز با استفاده از روش هزینه‏‌‏یابی بر مبنای فعالیت. دوفصلنامه حسابداری دولتی، 2(1)، 83-92.

درزی رامندی، ف؛ کلهر، ر ، امامی ،م، کیایی ،م. (1397). هزینه‏‌‏یابی خدمات سی تی اسکن بیمارستان شهید رجایی قزوین با استفاده از مدل ABC: (پایان نامه دکتری، دانشگاه علوم پزشکی قزوین).

رحیمی نژاد، ع؛ باقرپور، م؛ ارجایی، ع و سپهری، م. (1393). توسعه روش هزینه‌یابی منابع انسانی بسته به فعالیت‌های زمان‌محور (مطالعه موردی: بیمارستان بوعلی سینا، اورژانس تهران). مجله حسابداری سلامت، 3(2)، 63-76 .

سرلک، نرگس؛ قنبری، علی محمد و مهرهری، زهره. (1393). بررسی تعرفه های مصوب خدمات پزشکی نسبت به هزینه این خدمات در دانشگاه علوم پزشکی قم با رویکرد هزینه‏‌‏یابی بر مبنای فعالیت (ABC). دوفصلنامه حسابداری دولتی، 2(1)، 17-30.

شعربافچی زاده، ن؛ جباری، ع؛ هاشمیان، محمد.(1398). مقایسه هزینه‏‌‏های خدمات رادیولوژی و سی تی اسکن در دو بیمارستان وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با تعرفه های مصوب و بررسی ظرفیت منابع با استفاده از روش هزینه‏‌‏یابی بر مبنای فعالیت زمان محور (TDABC). jhosp 2019؛ 18 (2): 75-9.

ظاهری، م؛ امینی، ص، و مشکانی، ز. (1397). مقایسه هزینه خدمات ارائه شده توسط بخش انکولوژی با استفاده از هزینه‏‌‏یابی سنتی و هزینه‏‌‏یابی بر مبنای فعالیت (مطالعه موردی: بیمارستان توحید کردستان). مجله حسابداری سلامت، 7(2)، 67-81.

عظیمی ، ی ، قربانی ، ا و سرندانیان، ن. (1401). مقایسه هزینه خدمات دندانپزشکی در همه گیری کووید-19 و قبل از آن از طریق هزینه‏‌‏یابی بر اساس فعالیت. مجله دندانپزشکی، 35، 1-14.

علی پور، و؛ رضاپور، ع؛ حسن زاده، ا؛ باقری، س؛ شیخی چمن، م و یوسفی، ی.(1398). محاسبه بهای تمام شده با استفاده از روش هزینه‏‌‏یابی بر مبنای فعالیت (ABC) در بخش رادیولوژی بیمارستان فیروز آبادی. jhosp ؛ 18 (3): 87-96 .

محمدی، ی؛ باغستانی، ع؛ بهرامی، م. ع؛ انتظاریان اردکانی، س و احمدی تهرانی، غ. ح. (1391). محاسبه بهای تمام شده دیالیز در بیمارستان شهید صدوقی با استفاده از هزینه‏‌‏یابی بر مبنای فعالیت: یزد، 1390. مجله حسابداری سلامت، 1(1)، 73-84.

Aliakbar Esfahani, A; & Azarkhosh, H. (2020). Calculation of Cost of Dental Services by Activity Based Costing (ABC) Method in a Naval Clinic in Tehran، Iran. Journal of Marine Medicine, 1(4)، 204-214(In Persian).

Alipour, V; Rezapour, A; Hasanzadeh, E; bagheri, S; Sheykhi chaman, M; yousefi, Y; Computing cost price by using Activity Based Costing (ABC) method in radiology ward of Firooz Abadi hospital. jhosp 2019؛ 18 (3): 87-96(In Persian).

Allin, O; Urman, R. D; Edwards, A.F; Blitz, J. D; Pfeifer, K. J; Feeley, T. W; & Bader, A. M; (2020). Using time-driven activity-based costing to demonstrate value in perioperative care: recommendations and review from the Society for Perioperative Assessment and Quality Improvement (SPAQI). Journal of Medical Systems, 44(1), 1-8.

Amiri, N; & Khmidi, S; (2019). Implementing Time-Driven Activity-Based Costing (TDABC) in out-patient nursing department: A case from UAE. Management Science Letters, 9(3)، 365-380. (In Persian).

Andreasen, S. E; Holm, H. B; Jørgensen, M; Gromov, K; Kjærsgaard-Andersen, P; & Husted, H; (2017). Time-driven activity-based cost of fast-track total hip and knee arthroplasty. The Journal of arthroplasty، 32(6)، 1747-1755.

Azimi, Yasman; Ghorbani, & Serendanian. (2022). Comparing the cost of dental services in the covid- 19 pandemic and before through activity-based costing. Dental Journal, 35, 1-14. (In Persian).

Campanale. C; Cinquini, L; & Tenucci, A; (2014). Time-driven activity-based costing to improve transparency and decision making in healthcare: a case study. Qualitative Research in Accounting & Management, 11(2)، 165-186.

Darzi Ramandi; F; Kalhor, R; Emami, M; & Kiaei, M; (2018). Costing of CT scan Services of Shahid Rajaee Hospital in Qazvin Using the ABC Model: 2016 (Doctoral dissertation, Qazvin University of Medical Sciences). (In Persian).

Das, D; Datta, A; Kumar, P; Kazancoglu, Y; & Ram, M. (2022). Building supply chain resilience in the era of COVID-19: An AHP-DEMATEL approach. Operations Management Research, 15(1), 249-267.

Gujral, S; Dongre, K; Bhindare; S; Subramanian، P. G.، Narayan، H. K. V; Mahajan, A; ... & Nair, C; N; (2010). Activity-based costing methodology as tool for costing in hematopathology laboratory. Indian Journal of Pathology and Microbiology, 53(1), 68.

Habibi, Arash; Afridi, Sanam (2022). Multi-indicator decision-making, Tehran: Naron Publications.

Hwang, C. L., & Yoon, K. (1981). Methods for multiple attribute decision making. In Multiple attribute decision making (pp. 58-191). Springer, Berlin, Heidelberg.

Janati, A; Khosravi, M. F; Imani, A; Javadzadeh, A; & Gharamaleki, M. M. (2017). Cost analysis of eye surgeries and comparison with approved governmental tariffs. Health Scope, 6(2). (In Persian).

Javid, M; Hadian, M; Ghaderi. H; Ghaffari, S; & Salehi, M. (2016). Application of the activity-based costing method for unit-cost calculation in a hospital. Global journal of health science, 8(1)، 165. (In Persian).

Khoshnoud Khankahdani, Hossein, & Parandin, Kaveh. (2014). A comparative study of cost sharing approaches in calculating the total price of the services of the radiology department of Ardibehesht Shiraz Hospital using the activity-based costing method. Bi-Quarterly Journal of Government Accounting, 2(1), 83-92. (In Persian).

Koolmees، D. S.، Ramkumar, P. N; Solsrud, K; Yedulla, N. R; Elhage, K. G; Cross, A. G; & Makhni, E. C. (2022). Time-Driven Activity-Based Costing Accurately Determines Bundle Cost for Rotator Cuff Repair. Arthroscopy: The Journal of Arthroscopic & Related Surgery.

Lin, Z. C; & Yang, C. B. (1996). Evaluation of machine selection by the AHP method. Journal of Materials Processing Technology, 57(3-4), 253-258.

Mattetti, M; Medici, M; Canavari, M; & Varani, M. (2022). CANBUS-enabled activity-based costing for leveraging farm management. Computers and Electronics in Agriculture, 194, 106792.

Mohammadi, Y; Baghestani, E; Bahrami, M. A; Entezarian Ardekani, S; & Ahmadi Tehrani, G. H; (2012). Calculating the cost price of dialysis in Shahid Sadoughi hospital using activity based costing: Yazd, 2011. Journal of Health Accounting, 1(1), 73-84. (In Persian).

Ostadi, B; Daloie, R. M; & Sepehri, M. M. (2019). A combined modelling of fuzzy logic and Time-Driven Activity-based Costing (TDABC) for hospital services costing under uncertainty. Journal of biomedical informatics, 89، 11-28. (In Persian).

Quesado, P; & Silva, R; (2021). Activity-based costing (ABC) and its implication for open innovation. Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, 7(1), 41.

Rahiminezhad, A; Bagherpour, M; Erjaie, A; & Sepehri, M; (2014). Developing the human resources costing method depending on time-driven activity (A case study: Bu-Ali Sina Hospital, The Emergency Ward، Tehran). Journal of Health Accounting, 3(2), 63-76. (In Persian).

Sarlak, Narges; Ghanbari, Ali Mohammad; & Mohrhari, Zohra. (2014). Verification of the approved tariffs for medical services compared to the cost of these services in Qom University of Medical Sciences with the activity-based costing (ABC) approach. Bi-Quarterly Journal of Government Accounting, 2(1), 17-30. (In Persian).

Sherbafchi zade, N; jabbari, A; hashemian, M; Comparing the costs of radiology and CT-scan services in two hospitals affiliated to Isfahan University of Medical Sciences with approved tariffs and studying resource capacity using Time- Driven Activity Based Costing (TDABC) Method. jhosp 2019؛ 18 (2): 75-9. (In Persian).

Tran, U. T; & Tran, H. T; (2022). Factors of application of activity-based costing method: Evidence from a transitional country. Asia Pacific Management Review.

Yoon, K. P; & Hwang, C. L. (1995). Multiple attribute decision making: an introduction. Sage publications.

Zaheri, M; Amini, P; & Meshkani, Z. (2018). Comparing the cost of services provided by oncology ward using traditional costing and activity-based costing (a case study: Tohid Hospital of Kurdistan). Journal of Health Accounting, 7(2), 67-81. (In Persian).